-
1 przysposabiać
przysposabiać [pʃɨspɔsabjaʨ̑], przysposobić [pʃɨspɔsɔbiʨ̑]I. vt1) ( przygotowywać)\przysposabiać coś do czegoś etw für etw vorbereiten2) ( szkolić)\przysposabiać kogoś do czegoś jdn für etw ausbilden [ lub vorbereiten]II. vr1) ( przygotować się na coś)\przysposabiać się do czegoś sich +akk für etw [ lub auf etw +akk ] vorbereiten2) ( szkolić się)\przysposabiać się do czegoś sich +akk für etw schulen lassen, sich +akk zu etw ausbilden lassen -
2 mieć
I. vt\mieć coś na sobie etw anhaben, etw tragen\mieć prawo do czegoś zu etw berechtigt sein, das Recht zu etw haben\mieć czas Zeit haben\mieć ochotę na coś/zrobienie czegoś Lust auf etw +akk haben/Lust haben, etw zu tun\mieć fundusze na coś Finanzmittel habenma ekon Haben nt2) ( charakteryzować się)\mieć czarne włosy schwarze Haare haben, schwarzhaarig sein\mieć przyjazne usposobienie ein freundliches Wesen haben3) ( być w pewnym wieku)\mieć dwadzieścia lat zwanzig Jahre alt sein\mieć dwa kilo zwei Kilo schwer sein\mieć dwadzieścia metrów zwanzig Meter lang sein\mieć litość nad kimś mit jdm Mitleid haben\mieć zrozumienie dla kogoś für jdn Verständnis haben\mieć żal do kogoś jdm grollen\mieć coś do kogoś etw gegen jdn habenmasz coś przeciw propozycji... hast du etwas gegen diesen Vorschlag...7) ( być zobowiązanym) sollen, müssen\mieć raport do napisania einen Bericht schreiben müssen\mieć dużo do roboty ( pot) viel zu tun habenmasz natychmiast opuścić mój dom! du hast sofort mein Haus zu verlassen!masz uważać! du sollst aufpassen!\mieć pierwszeństwo Vorfahrt haben\mieć pozycję einen Rang [ lub eine Position] einnehmen\mieć rację Recht haben\mieć egzamin/wykład eine Prüfung/eine Vorlesung haben9) ( składać się z czegoś)\mieć coś etw haben, aus etw bestehenmieszkanie ma trzy pokoje die Wohnung hat drei Zimmer\mieć miejsce ( dziać się) stattfindennie ma na to czasu dafür ist keine Zeitnie ma co prosić/żałować es gibt keinen Grund zu bitten/zu bedauernnie ma się czemu dziwić man braucht sich nicht zu wundernnie ma cudów ( pot) Wunder gibt es nicht11) \mieć do czynienia z kimś/czymś mit jdm/etw zu tun haben\mieć z kimś do pogadania mit jdm etw zu bereden haben\mieć za swoje sein Fett abbekommen ( fam)\mieć coś komuś za złe jdm etw übel nehmen\mieć kogoś/coś za coś jdn/etw für etw haltena masz! da hast dus! ( fam)[ktoś/coś] ma to do siebie, że... [jd/etw] zeichnet sich dadurch aus, dass...\mieć coś przed sobą etw vor sich +dat habenII. vi1) ( obowiązek)masz uważać du sollst aufpassen, du hast aufzupassenmacie mnie słuchać ihr sollt auf mich hören, ihr habt auf mich zu hörenmają nastąpić decydujące zmiany es soll entscheidende Veränderungen geben, entscheidende Veränderungen stehen bevorma tu powstać market hier soll ein Supermarkt gebaut werdenmiał odnieść jeszcze wiele sukcesów er sollte noch viele Erfolge erringen ( geh)późniejsze wydarzenia miały pokazać, że się myliłem spätere Ereignisse sollten zeigen, dass ich im Irrtum war ( geh)4) ( z imiesłowem biernym)\mieć coś obiecane/zapewnione etw versprochen/versichert bekommen\mieć coś skończone etw fertig [ lub zu Ende] gebracht habenmiałbyś odwagę tam zostać? hättest du den Mut dort zu bleiben?6) ( rzekomo)ma to być najlepsza restauracja w mieście das soll das beste Restaurant der Stadt seinIII. vr1) ( czuć się)mam się nieźle mir geht es gutjak się masz? wie geht es dir?2) ( uważać się za)\mieć się za kogoś/coś sich +akk für jdn/etw halten3) ( zanosić się)ma się na deszcz es sieht [ganz] nach Regen aus4) ( przedstawiać się)rzecz ma się następująco... die Sache verhält sich folgendermaßen..., damit hat es Folgendes auf sich...5) \mieć się na baczności auf der Hut sein, sich +akk hüten -
3 machen
machen ['maxən]I. vt1) ( tun)sie macht, was sie will [ona] robi, co chcewas soll ich bloß \machen? co mam począć?so etwas macht man nicht tak nie wolno postępowaćdu lässt ja alles mit dir \machen! pozwalasz sobie ciosać kołki na głowie! ( przen)[jdm] fünf Euro klein \machen rozmienić [komuś] pięć euroetw [mit Wasser] voll \machen ( fam) napełnić coś [wodą]2) ( fertigen, produzieren) produkować [ perf wy-]; Handwerker: wytwarzać [ perf wytworzyć]; Künstler: tworzyć [ perf s-]sich etw \machen lassen zlecać [ perf zlecić] wykonanie czegośselbst gemacht własnoręcznie wykonanyKrach \machen hałasować [ perf na-]Unordnung \machen bałaganić [ perf na-][jdm] Angst \machen napędzić [komuś] strachu[jdm] Schwierigkeiten \machen utrudniać [ perf utrudnić] [komuś] coś[jdm] Arbeit/Sorgen \machen przysparzać [ perf przysporzyć] [komuś] pracy/trosk[jdm] Mut \machen dodawać [ perf dodać] [komuś] odwagijdm Ärger \machen denerwować [ perf z-] kogośjdm Probleme \machen sprawiać [ perf sprawić] komuś kłopotydas hat mir große Freude gemacht to sprawiło mi wielką radośćSport \machen uprawiać sportMusik \machen grać6) ( vorgehen)etw richtig/falsch \machen właściwie/niewłaściwie postępować [ perf postąpić]gut gemacht! doskonale!7) (fam: ausbreiten)auseinander\machen Seiten rozdzielać [ perf rozdzielić]; Karte, Zeitung otwierać [ perf otworzyć]; Beine rozstawiać [ perf rozstawić]; Arme rozpościerać8) ( erledigen)wird gemacht! zrobi się! ( pot)ich mache das schon! ( ich erledige das) zajmę się tym!; ( ich bringe das in Ordnung) dopilnuję tego!die Bremsen \machen lassen kazać naprawić hamulce11) ( zubereiten)ein Schnitzel \machen smażyć [ perf u-] sznycel12) ( erlangen, ablegen, belegen) Führerschein, Diplom robić [ perf z-]; Punkte zbierać [ perf zebrać]; Preis zdobyć; Kurs kończyć [ perf u-]wann macht ihr Urlaub? kiedy planujecie urlop?wie viel macht drei mal sieben? ile jest trzy razy siedem?was macht das? ile płacę?großen/kleinen Umsatz \machen mieć duże/małe obrotygroßen/kleinen Gewinn \machen osiągać [ perf osiągnąć] duże/niewielkie zyski17) ( werden lassen)jdn glücklich \machen uszczęśliwić kogośjdn wütend \machen złościć [ perf roz-] kogośjdm etw leicht \machen ułatwić komuś cośjdm etw schwer \machen utrudniać komuś cośdumm \machen Fernsehen: ogłupiaćmüde \machen Sport: męczyć [ perf z-]jdn schlank \machen Kleidung: wyszczuplać [ perf wyszczuplić] kogośjdn dick \machen Hose: pogrubiać [ perf pogrubić][et]was aus einem alten Haus \machen przebudowywać [ perf przebudować] stary dom na coś21) (fam: einen Laut produzieren) wydawaćeinen Hahn \machen udawać kogutawas machst du denn für ein Gesicht? co się boczysz?der Stress macht, dass... stres powoduje, że...das macht die Hitze to z powodu upału25) (fam: sich beeilen)macht, dass ihr verschwindet! zmykajcie!macht nichts! nic nie szkodzi!was macht das schon? jakie to ma znaczenie?mach dir nichts daraus! nie przejmuj się tym!ich mache mir nichts aus Eiskaffee nie lubię mrożonej kawy28) (fam: fungieren als)den Dolmetscher \machen być tłumaczemetw für jdn \machen können móc coś dla kogoś zrobićnichts für jdn \machen können nie móc nic dla kogoś zrobićnichts zu \machen! nic się nie da zrobić!das ist nicht zu \machen to niemożliwedas lässt sich \machen to się da zrobić30) (fam: beschmutzen)hundert [Euro] voll \machen dochodzić do stu [euro]für etw wie gemacht sein być do czegoś stworzonym34) (fam: stehen mit)was macht Paul? co słychać u Pawła?; ( beruflich) jak się Pawłowi powodzi w pracy?1) ( bewirken)es macht mich traurig, dass... smuci mnie fakt, że...es macht mich glücklich zu hören, dass... miło mi usłyszeć, że...2) (fam: ein Geräusch erzeugen)es macht bumm [coś] robi bum ( pot)III. vi1) (fam: seine Notdurft verrichten)2) (fam: sich beeilen)schnell \machen spieszyć [ perf po-] sięmach endlich! dalej!3) (fam: sich geben)auf Experte \machen uważać się za ekspertalass ihn [nur] \machen [już] pozwól mu to zrobićIV. vr1) ( einen Zustand bewirken)sich [bei jdm] beliebt \machen zaskarbić sobie [czyjeś] względy2) ( sich entwickeln)3) (fam: sich gut entwickeln)sich \machen dobrze się rozwijać4) ( passen)die Bluse macht sich gut zu dem Rock bluzka pasuje do spódnicy5) ( sich begeben)sich an die Arbeit \machen zabrać się do pracy6) ( bereiten)sich Sorgen \machen martwić [ perf z-] się\machen Sie sich [wegen mir] keine Umstände! proszę nie robić sobie kłopotu [z mojego powodu]! -
4 abgeben
ab|gebenI. vt1) ( verschenken)etw [an jdn] \abgeben odstępować [ perf odstąpić] [komuś] coś2) ( hinterlegen)etw [bei jdm] \abgeben oddawać [ perf oddać] [komuś] coś do przechowaniaeine Stellungnahme [zu etw] \abgeben zajmować [ perf zająć] stanowisko [w sprawie czegoś]die abgegebenen Stimmen oddane głosy mPl7) ( liefern)den Rahmen für etw \abgeben tworzyć [ perf s-] ramy czegośden Stoff für etw \abgeben dostarczać [ perf dostarczyć] materiał na coś [o do czegoś]8) (fam: sein)eine gute Lehrerin \abgeben być dobrą nauczycielką9) ( abfeuern)einen Schuss [auf jdn/etw] \abgeben oddawać [ perf oddać] strzał [do kogoś/czegoś]Punkte/den Platz [an jdn] \abgeben Mannschaft: tracić [ perf s-] punkty/miejsce [na czyjąś korzyść]II. vr1) ( sich beschäftigen)sich nicht mit Kleinigkeiten \abgeben nie zajmować się drobnostkami -
5 używać
używać [uʒɨvaʨ̑]1) ( stosować)\używać czegoś etw gebrauchen [ lub benutzen]2) ( posługiwać się)\używać czegoś do czegoś etw für etw gebrauchen [ lub verwenden]3) ( zażywać)\używać czegoś lekarstwa etw einnehmenII. vi1) ( korzystać z)2) ( wyżywać się) -
6 oko
1.2) architwole \oko Ochsenauge ntw oczach prawa aus juristischer Sichttraktować kogoś/coś z przymrużeniem oka jdn/etw nicht ganz ernst nehmenna pierwszy rzut oka auf den ersten Blickw cztery oczy unter vier Augenmieć dobre \oko gute Augen habenna piękne oczy um schöner blauer Augen willencieszyć \oko Augenweide seindwoi mi się w oczach ich sehe doppeltiść, gdzie oczy poniosą ins Blaue [hinein] gehen ( fam)kłamać w żywe oczy ins Gesicht lügenmieć kogoś/coś na oku jdn/etw im Auge behalten [ lub haben]mieć kogoś/coś przed oczami jdn/etw vor den Augen habenmieć \oko na kogoś/coś auf jdn/etw ein Auge habenotworzyć komuś oczy na coś jdm die Augen für etw +akk öffnenźle/dobrze mu z oczu patrzy er scheint ein schlechter/guter Mensch zu seinpożerać kogoś/coś oczami jdn/etw mit den Augen verschlingen ( fam)przejrzał na oczy ihm gingen die Augen aufprzymknąć na coś oczy ein Auge auf etw +akk zudrücken ( fam)puścić do kogoś [perskie] \oko jdm [kokett] zuzwinkernrobić do kogoś słodkie oczy jdm [schöne] Augen machen ( fam)rzucić okiem einen Blick werfenjak okiem sięgnąć soweit das Auge reicht, weit und breitnie spuszczać kogoś/czegoś z oka jdn/etw nicht aus den Augen lassenwpaść komuś w \oko auf jdn ein Auge werfen ( fam)zejdź mi z oczu! geh mir aus den Augen!zrobiło mi się ciemno przed oczami es wurde mir schwarz vor den Augenna czyichś oczach vor [ lub unter] jds Augenna \oko nach Augenmaßpod czyimś okiem unter jds Aufsicht [ lub Obhut]w oczach zusehends\oko w \oko Auge in Auge, von Angesicht zu Angesicht3) pawie \oko Pfauenauge nt -
7 fertig
fertig ['fɛrtɪç]I. adj[mit etw] \fertig sein skończyć [coś][mit etw] \fertig werden kończyć [ perf s-] [coś]\fertig [zum Aufbruch] gotowy [do drogi/wyjścia]mit jdm/etw \fertig werden (a. fam) uporać się [o radzić [ perf po-] sobie] z kimś/czymśII. adver/sie hat es \fertig gebracht etw zu tun udało mu/jej się coś zrobićich bringe es [nicht] \fertig etw zu tun [nie] zdobędę się na to, aby coś zrobić [o na zrobienie czegoś]( bereit)sich/etw [für etw] \fertig machen przygotowywać [ perf przygotować] się/coś [do czegoś] -
8 dowód
-
9 Vorliebe
Vorliebe feine \Vorliebe für etw [szczególne] upodobanie nt do czegoś, skłonność f do czegośeine \Vorliebe [für jdn/etw] haben mieć szczególne upodobanie [do kogoś/czegoś] -
10 pamięć
pamięć [pamjɛɲʨ̑] fz pamięci aus dem Gedächtnis, aus dem Kopfmieć dobrą/słabą \pamięć [do czegoś] gutes/schwaches Gedächtnis [für etw] habenuczyć się czegoś na \pamięć etw auswendig lerneno ile mnie \pamięć nie myli... wenn mich meine [ lub die] Erinnerung nicht täuschtku pamięci zum Andenkendziękuję ci za \pamięć ich danke dir für die Erinnerungzachować kogoś w pamięci jdn in Erinnerung behaltenświętej pamięci... selig...3) infor\pamięć stała Speicher m\pamięć operacyjna Arbeitsspeicher m -
11 erwärmen
erwärmen *I. vtetw auf 30 °C \erwärmen podgrzewać [ perf podgrzać] coś do temperatury 30 stopni Celsjusza2) ( begeistern)jdn für etw \erwärmen zagrzewać kogoś do czegośII. vr1) ( warm werden)sich \erwärmen podgrzewać [ perf podgrzać] się2) ( sich begeistern)sich für etw \erwärmen zapalić się do czegoś -
12 vorsehen
vor|sehenI. vrsich \vorsehen uważaćsich vor jdm/etw \vorsehen wystrzegać się kogoś/czegośsich \vorsehen, dass... uważać, aby...sieh dich/seht ihr euch [bloß] vor! miej/miejcie się [tylko] na baczności!jdn für etw \vorsehen przeznaczyć kogoś do czegośfür etw vorgesehen sein być przeznaczonym na cośes ist vorgesehen, dass... jest przewidziane, że... -
13 schaffen
schaffen ['ʃafən] <schaffte, geschafft>1.I. vt1) ( bewältigen)etw \schaffen podołać czemuś; Haushalt radzić [ perf po-] sobie [z czymś]; Examen uporać się [z czymś]; Hürde pokonać cośer hat heute viel geschafft wiele dzisiaj dokonałes \schaffen dopiąć czegoś, osiągnąć cośich schaffe es nicht mehr nie dam już rady, nie podołam jużdas wäre geschafft! załatwione!, zrobione!2) ( bringen)etw auf den Speicher \schaffen dostarczać [ perf dostarczyć] coś do magazynuBriefe zur Post \schaffen zanosić [ perf zanieść] listy na pocztęden Verletzten ins Krankenhaus \schaffen zabierać [ perf zabrać] rannego do szpitala3) (fam: erschöpfen)Hitze/Stress hat ihn geschafft upał/stres go wykończyłer ist geschafft [on] jest wykończony ( pot)4) (fam: tun)du hast hier nichts zu schaffen nie masz tu nic do robotydamit hast du nichts zu \schaffen! nie masz z tym nic wspólnego!5) ( bekümmern)jdm zu \schaffen machen przysporzyć komuś kłopotówGeld/Hilfe \schaffen starać [ perf po-] się o pieniądze/pomocOrdunug/Ruhe \schaffen zaprowadzić porządek/spokójFreude/Leid/Ärger \schaffen sprawiać [ perf sprawić] radość/cierpienie/kłopot7) (fam: erreichen)sich zu \schaffen machen krzątać się2. <schuf, geschaffen> vt3) ( bewirken, dass etw entsteht) unsterbliches Werk, Dichtung, Komposition tworzyć; Bedingungen, Voraussetzungen, Atmosphäre stworzyćfür etw wie geschaffen sein być stworzonym do czegoś -
14 umywać
umywać [umɨvaʨ̑]I. vt\umywać ręce od czegoś seine Hände in Unschuld waschen ( geh), für etw keine Verantwortung übernehmenII. vrcoś nie umywa się do czegoś etw reicht an etw +akk nicht herannie \umywać się do kogoś jdm nicht das Wasser reichen können -
15 czas
wolny \czas Freizeit fto jest kwestia \czasu das ist eine Zeitfrage [ lub Frage der Zeit]mieć \czas na coś Zeit für etw habenmieć \czas na robienie czegoś Zeit haben, etw zu tunnie ma na coś \czasu für etw ist keine Zeitw \czasie konferencji während der Konferenzciężkie \czasy schwere Zeiten fPlza moich \czasów zu meiner Zeitwyspać się za wszystkie \czasy [sich +akk ] ordentlich ausschlafenswego \czasu seinerzeit, damalsco pewien \czas in regelmäßigen Abständen, ab und zuod \czasu do \czasu von Zeit zu Zeit, hin und wiedernadszedł \czas, aby... die Zeit ist gekommen, um...w swoim \czasie zur rechten Zeit, zum richtigen Zeitpunkt\czas letni/zimowy Sommer-/Winterzeit f\czas miejscowy Ortszeit f\czas teraźniejszy Präsens nt\czas przyszły Futur nt\czas przeszły prosty Präteritum nt\czas przeszły złożony Perfekt nt5) komu w drogę, temu \czas ( przysł) wer nach Hause will, muss sich jetzt auf die Beine machen ( fam)[nie] być na \czasie [nicht] aktuell seindo \czasu vorerst, einstweilenna \czas rechtzeitig, pünktlichpo \czasie zu spät, im Nachhineinprzed \czasem vorzeitigz \czasem [ lub biegiem \czasu] mit der Zeit, im Laufe der Zeit -
16 begeistern
-
17 Herz
Herz [hɛrʦ̑] <-ens, -en> ntjdm sein \Herz schenken oddać komuś [swe] sercesein \Herz an jdn/etw hängen poświęcać [ perf poświęcić] się komuś/czemuś całym sercemsein \Herz für etw entdecken odkryć w sobie pasję do czegośihr \Herz gehört der Fliegerei poświęciła się lataniuein gutes \Herz haben mieć dobre sercetief im \Herzen głęboko w sercujd mit \Herz sein być człowiekiem o wielkim sercem8) ein \Herz und eine Seele sein być ze sobą związanymjdm wird bang ums \Herz czyjeś serce ogarnia trwogavon ganzem \Herzen z całego sercajdn von \Herzen gern haben lubić kogoś z całego sercaetw von \Herzen gern tun chętnie coś robićleichten \Herzens z lekkim sercemschweren \Herzens z ciężkim sercemtraurigen \Herzens ze smutkiem w sercu[jdm] sein \Herz ausschütten otworzyć [przed kimś] [swoje] sercealles, was das \Herz begehrt wszystko, czego dusza zapragnieetw nicht übers \Herz bringen nie mieć serca, by coś zrobićjdm etw ans \Herz legen kłaść coś komuś na sercujdn in sein \Herz schließen pokochać kogośjdm aus dem \Herzen sprechen wyjąć coś komuś z ust -
18 dobry
I. adjbądź tak \dobry i zrób to sei so gut [ lub nett] und tu[e] dasdziałać w dobrej wierze im guten Glauben handelndzień \dobry! guten Tag!\dobry wieczór! guten Abend!wszystkiego dobrego! alles Gute!ona jest dobra z chemii sie ist gut in Chemie\dobry środek/sposób na coś das beste Mittel/die beste Lösung für etw12) ( z nadwyżką)\dobry kilogram ein gutes Kiloczekam już dobrą godzinę ich warte schon eine gute Stunde14) być na dobrej drodze [do czegoś] auf dem richtigen Weg[e] [zu etw] seinbyć dobrej myślina dobrą sprawę ehrlich gesagt, streng genommendobra wola guter Wille m\dobry znajomy guter Bekannter m, guter Hoffnung seindostać się w dobre ręce in gute Hände geratenna dobre i złe in guten und in schlechten Zeiten1) ( dobro) das Guteobrócić się ku dobremu sich +akk zum Guten wenden4) ( zupełnie)na dobre endgültig5) ( dobrowolnie)po dobremu freiwilligdobra! einverstanden!, in Ordnung! ( fam) -
19 początek
Beginn m, Anfang mna początku am Anfang, zu Beginnod początku von Anfang anz początku am Anfang, anfangsz początkiem czerwca [ab] Anfang Junina \początek für den Anfangdać \początek czemuś den Ursprung für etw bildenzaczynać od początku von vorn anfangenzrobić dobry \początek einen guten Anfang machen -
20 poświęcać
I. vt1) ( składać w ofierze)\poświęcać coś komuś jdm etw opfern2) rel weihen3) ( dedykować)\poświęcać coś komuś jdm etw widmenpoświęcić na coś wiele czasu/wysiłku viel Zeit/Kraft einer S. +dat widmen [ lub für etw aufbringen]konferencja była poświęcona planowaniu przestrzennemu die Konferenz befasste sich mit der RaumplanungII. vr1) ( wyrzekać się czegoś)\poświęcać się dla kogoś sich +akk für jdn [auf]opfern